معرفی و نقد کتب تاریخی

معرفی کتاب ها و نوشته های تاریخی و مروری بر آنان

«خاطرات سیاسی قوام السلطنه» نوشته غلامحسین میرزاصالح حاوی اطلاعات زیادی درباره تجزیه ایران و تشکیل حکومت های خودمختار در مناطق آذربایجان و کردستان، همچنین زندگی قوام السلطنه است.این کتاب به تازگی از سوی انتشارات معین در دسترس علاقه مندان تاریخ معاصر قرار گرفته است.

این کتاب حاوی اطلاعات زیادی درباره تجزیه ایران و تشکیل حکومت های خودمختار در مناطق آذربایجان و کردستان، همچنین زندگی قوام السلطنه است.

غلامحسین میرزاصالح در کتاب «خاطرات سیاسی قوام السلطنه» علاوه بر انتشار مقاله ای با عنوان «نظری به یادداشت های قوام السلطنه» در آغاز کتاب، یادداشت های شخصی قوام السلطنه، سیاستمدار معاصر ایرانی را منتشر کرده است.

کتاب دربردانده بخش های مختلف با عنوان های «کافتارادزه در تهران»، «شوروی و تجزیه آذربایجان»، «تشکیل حکومت های خودمختار آذربایجان»، «نخست وزیری صدرالاشراف»، «مذاکرات وزرای خارجه دولت های آمریکا»، «طرح تجزیه ایران»، «شکایت ایران علیه شوروی»، «ملاقات با سفیر شوروی»، «مظفرفیروز معاون سیاسی»، «اسرار مذاکرات مسکو»، «پایان دوره چهاردهم مجلس شورای ملی»، «مواد موافقتنامه قوام ـ سادچیکف»، «ورود پیشه وری به تهران»، «نخست وزیر شدن پیشه وری»، «شرکت رهبران حزب توده در کابینه»، «حوادث فارس»، «انتخابات دوره پانزدهم مجلس» و «اعلام جرم بر ضد قوام» است.

مقاله «نظری به یادداشت های قوام السلطنه» در آغاز کتاب، نقدی است که حدود 57 سال پیش با همین عنوان اما بدون نام نویسنده در هفته نامه خواندنی ها به چاپ رسیده بود. در این مقاله آمده است: «قوام السلطنه در آغاز یادداشت های خود پس از شرح مسافرت به مسکو و ملاقات با ژنرالیسم استالین نوشته است: «من با یک صفای باطن نسبت به روس ها به مسکو رفتم، در حالی که با یک مغز پر تزویر درباره آن ها به تهران بازگشتم.»

احمد قوام، ملقب به قوام السلطنه، سیاستمدار ایرانیِ پایان دوران قاجار و روزگار پهلوی بود که از ۱۲۵۲ تا ۱۳۳۴ در تهران زندگی کرد و پنج بار (دو بار در پایان دوران قاجار و سه بار در زمان حکومت محمدرضا پهلوی) به مقام نخست وزیر دو سلسله قاجار و پهلوی رسید. قیام کلنل محمدتقی خان پسیان در خراسان در سال ۱۳۰۰ و غائله آذربایجان در سال ۱۳۲۵ هر دو در دوران نخست وزیری قوام رخ داد و در این یادداشت ها به این دو مساله به خوبی پرداخته شده که می توان از اطلاعات آن که از دید قوام نوشته شده به بسیاری مسایل پی برد.

قوام در بخشی درباره جریان حکومت های خودمختار آذربایجان و کردستان نوشته است: «هیات موسسان فرقه دموکرات در تاریخ بیست و دوم شهریور 1324 تشکیل شد. پیشه وری به عنوان صدر فرقه دموکرات و شبستری به عنوان معاون او انتخاب شد. در تهران افراد حزب توده و روزنامه های دست چپی قیام پیشه وری و یاران او را یک نهضت ملی و انقلابی توصیف می کردند و آن را عکس العمل تندروی های هیات حاکمه و افکار ارتجاعی آن قلمداد می نمودند و به عنوان طلیعه ای به منظور ایجاد یک ایران نو، آزاد و مترقی جلوه می دادند و با تبلیغات ماهرانه و گوناگون خود کوشش داشتند مردم به حقیقت این ماجرا و نظری که سیاست شمال برای ایجاد آن اتخاذ کرده بود، پی نبرند.»

چاپ نخست «خاطرات سیاسی قوام السلطنه» به کوشش غلامحسین میرزاصالح در 348 صفحه، شمارگان یک هزار و 100 نسخه و بهای 14 هزار تومان از سوی انتشارات معین در دسترس علاقه مندان تاریخ معاصر قرار گرفته است.

[You must be registered and logged in to see this image.]